Een oud houten beeld vertelt over hertog Alva en de beeldenstorm en hoe het na eeuwen in een museum terechtkwam.
Locatie
Minderbroederklooster
Type
Klooster
Religieuze gemeenschap
Voorheen Rooms-Katholieke Kerk
Object
Middeleeuws beeld van een Minderbroeder
Maker en datering
Maker onbekend
ca. 1520
Bezichtigen
Niet te bezichtigen
'Waarde lezer, aangenaam, mijn naam is Leo. Vanaf de vroege zestiende eeuw stond ik zo’n 150 jaar pal onder het dak in de kerk van de minderbroeders in Amsterdam. Wat ik daar allemaal heb gezien en gehoord! Prachtige kerkdiensten, luisterrijke processies, mooie koorzang. Helaas ook minder mooie zaken zoals de beeldenstorm. Gelukkig stond ik hoog en konden ze mij niet kapotslaan. Historische figuren zag ik ook: pater Brugman, die zo vurig kon preken. Alva, die Amsterdam katholiek probeerde te houden. Helaas voor ons monniken lukte dat niet. In 1578 werden mijn broeders de stad uitgezet, mijn klooster gesloten…'
'Verdrietig wachtte ik op wat komen ging. Het kloosterterrein kreeg nieuwe bewoners: burgers nu, geen monniken! De bevolking groeide hard en had huizen nodig. Gelukkig werd ik gevonden, bewaard en later (veel later) ingemetseld in een gevel. Dat was niet ver van mijn oude plekje in de kapel: op de hoek Oudezijds Achterburgwal/Monnikenstraat. Toch een beetje een vertrouwde omgeving…'
'Over die tijd op de gevel kan ik jammer genoeg weinig vertellen: ik was helemaal bedekt met verf, mijn ogen, oren, alles. Iedereen dacht dat ik van steen was! Vaag zag en hoorde ik twee eeuwen lang het Amsterdamse straatleven aan me voorbijtrekken. In 1880 werd ‘mijn’ gevel gesloopt. Door bemoeienis van geloofsgenoten met hart voor katholiek erfgoed kwam ik in de collectie van het museum Ons’ Lieve Heer op Solder. Eindelijk werd die verf van me afgehaald. Na ruim een eeuw in een donkere kast en bijna twee eeuwen bedekt met verf in weer en wind op een gevel kon ik eindelijk weer goed zien en horen. Je begrijpt, een enorme opluchting! Ik heb het in het museum nu al weer jaren prima naar mijn zin. Lekker warm en droog.'
Arjan Vader
Museumdocent Museum Ons' Lieve Heer op Solder
Laatst bewerkt
21 oktober 2024
Schraagbeeld van een Minderbroeder, vervaardiger onbekend, ca. 1520, 82 x 17 x 24 cm. Collectie Museum Ons' Lieve Heer op Solder. Fotografie Robert Westera.
Exterieur: fotografie Robert Westera.
Minderbroeder klooster, (reconstructie van het klooster in 1544), ets van een prent in: Isaak Le Long, Historische beschryvinge van de Reformatie der stadt Amsterdam (Johannes van Septeren 1729). Collectie Atlas Dreesmann. Stadsarchief Amsterdam.
Het Monnikje aan het hoekhuis van den O.Z. Achterburgwal en Monnikenstraat (van voren en ter zijde te zien), J.E. ter Gouw 1845-1860, tekening, pen en penseel in kleur. Stadsarchief Amsterdam.
Brugmans, H., Geschiedenis van Amsterdam II, 2de herziene druk (Amsterdam 1972) 53-55.
D’Ailly, A.E., Historische Gids van Amsterdam (Amsterdam 1929).
Hombergh, F.A.H. van den, ‘Brussel of Brugman. Opwinding rond de oprichting van het Amsterdamse Observantenklooster in 1462/63’ in: Jaarboek Amstelodamum 83 (Amsterdam 1991) 13-44.
Klijn, M., ‘Hooggeplaatste figuren in hout. Gesneden beelden en koppen aan Hollandse kerkgewelven' in: Bulletin van de Stichting Oude Hollandse Kerken 54, lente (2002) 3-25.