
Een einde wordt een nieuw begin — dit is het verhaal van Ganesha en de Hindoetempel in de Bijlmer.
Locatie
Lord Shiva Hindu Temples
Hoogoorddreef 79
Type
Tempel
Religieuze gemeenschap
hindoeïsme
Object
Beeld van Ganesha
Maker en datering
Maker onbekend
Datering onbekend
Bezichtigen
In de tempel te bezichtigen tijdens openingstijden
In een onopvallend bedrijfspand in de Bijlmer staan drie beelden van belangrijke hindoeïstische goden: Shiva, Durga en Ganesha.
Bij binnenkomst ruik je de geur van wierook en specerijen. Voordat je de hoofdruimte van de tempel betreedt, trek je uit respect voor de godheden je schoenen uit. Eenmaal binnen, valt je blik direct op een specifiek beeld. De combinatie van bonte kleuren en materialen fascineert je. Deze mysterieuze figuur, die vier armen en het hoofd van een olifant heeft, is Ganesha.
Durga
De beschermende moeder van het universum. Haar naam betekent letterlijk “een fort”. Ze wordt traditioneel afgebeeld met meerdere armen, die elk een wapen vasthouden. Haar rijdier is een leeuw.
Ganesha
Ganesha dient Heer Shiva. Hij is de verwijderaar van obstakels. Hij wordt traditioneel afgebeeld met een olifantenhoofd en houdt in zijn handen een paar ronde Indiase zoetigheden vast. Zijn rijdier is een muis.
Shiva
Hij is de vernietiger die de cyclus van de tijd beëindigt, wat op zijn beurt een nieuwe cyclus in gang zet. Hij is niet alleen de vernietiger en de hersteller, maar ook een symbool van ascese en sensualiteit. Zijn rijdier is de heilige stier Nandi.
Amsterdam Bijlmer
Een wijk in Amsterdam die ten tijde van de planning niet werd voorzien van religieuze ruimtes. Als oplossing houden veel religieuze gemeenschappen hun bijeenkomsten in privéwoningen of geïmproviseerde tempels.
Het verhaal van Ganesha lijkt veel op dat van de tempel. Parvati, de vrouw van de god Shiva, wilde eens in alle rust een bad nemen. Omdat Shiva vaak onverwacht verscheen, wilde ze een wachter. Ze maakte een jongen van klei of kurkumapoeder van haar eigen lichaam, en blies hem tot leven – zo werd Ganesha geboren. Ze gaf hem de opdracht niemand binnen te laten. Toen Shiva thuiskwam, probeerde hij naar binnen te gaan, maar Ganesha hield hem tegen – hij kende Shiva immers niet. Shiva was woedend over de brutale houding van de jongen. Shiva onthoofdde hem.
De dood van Ganesha weerspiegelt het lot van een eerdere hindoeïstische tempel in Amsterdam-Zuidoost. Tussen 2009 en 2010 werd de flat Egeldonk, waarin de tempel tien jaar dienst heeft gedaan, gesloopt om plaats te maken voor nieuwe appartementen.
Parvati
De echtgenote van Heer Shiva. Haar naam is afgeleid van het woord voor berg. Ze is uiterst ascetisch, een praktijk die in het oude India meestal voorbehouden was aan mannen. Ze is ook de godin van het huis, het gezin en het huwelijk. Ze is te herkennen aan een lotus, vaas, gebedssnoer of drietand. Haar rijdier is een leeuw.
Toen Parvati ontdekte wat er gebeurd was, eiste ze dat haar zoon weer tot leven werd gewekt. Shiva gaf zijn dienaren de opdracht om het hoofd te halen van het eerste levende wezen dat ze tegenkwamen. Dat bleek een olifant te zijn. Shiva plaatste het olifantenhoofd op het lichaam van de jongen. Zo werd Ganesha heboren als de Heer van Nieuwe Beginnen. Shiva erkende zijn fout en gaf Ganesha ook een hoge status onder de goden. Hij bepaalde dat Ganesha voortaan als eerste vereerd zou worden bij elke ceremonie of ritueel – vandaar dat hij in het hindoeïsme meestal als eerste wordt aangeroepen.
Op vergelijkbare wijze verkrijgt de Amsterdamse hindoe gemeenschap in 2011 een verrassend nieuw gebouw: een voormalige opslagruimte in de Amsterdamse Bijlmer. Vandaag de dag staat deze onconventionele tempel symbool voor de veerkracht van de hindoeïstische gemeenschap van Amsterdam en de vernieuwende krachten van Ganesha.
Marta Štrama
Student Amsterdam University College 2024
Laatst bewerkt
28 juli 2025
Beeld van Ganesha, vervaardiger onbekend, ca. 2011. Collectie Shiva Hindu Temple Amsterdam.
Interieur en exterieur: Robert Westera Fotografie
De godenbeelden van de Lord Shiva Tempel, vervaardiger onbekend, ca. 2011. Collectie Shiva Hindu Temple Amsterdam.
Shiva, Parvati and Ganesha, vervaardiger onbekend, ca. 2011. Collectie Shiva Hindu Temple Amsterdam.
Bakker, Freek L., and Paul van der Velde, Hindus in the Netherlands (Berlin 2018).
Online bronnen
Lord Shiva Hindu Temples - Amsterdam
Laatst gecontroleerd 14-07-2025
AT5 - Nog geen nieuwe plek voor hindoetempel
Laatst gecontroleerd 28-07-2025