
De Kalverstraat is misschien wel de bekendste en drukste winkelstraat van Nederland. Maar te midden van alle winkels met hun schreeuwerige reclames staat een smalle gevel met een pui waar niks te koop wordt aangeboden.
Locatie
De Papegaai (Heilige Jozefkerk)
Kalverstraat 58
Type
Kerk
Religieuze gemeenschap
Rooms-Katholieke Kerk
Object
Sculptuur van een papegaai
Maker en datering
Van den Bossche en Crevels
1899
Bezichtigen
Het sculptuur is aan de gevel van de kerk te bezichtigen
De deuren van dit kerkgebouw in de drukke Kalverstraat staan overdag meestal open. Het nodigt uit om naar binnen te gaan. Maar we staan eerst stil bij de gevel. Het is de entree in neogotische stijl van een kerk die hier al sinds de zeventiende eeuw staat. Er stond toen een schuilkerk in de tuin van een huis dat 'De Papegaai' werd genoemd. Dat verklaart de merkwaardige naam van de kerk. De voorgevel was toen nog niet herkenbaar als kerk, omdat een katholieke kerk niet zichtbaar mocht zijn vanaf de openbare weg in het officieel protestantse Amsterdam.
De papegaai zien we terug in de gevel, links van de ingang zit hij op een stok onder zijn eigen baldakijn. Aan de rechterkant, ook onder een baldakijn, staat Sint Jozef, de échte naamgever, aan wie de kerk gewijd is. Hij is te herkennen aan zijn timmermansgereedschap.
De bronzen papegaai werd ooit gestolen, en vervangen door een kunststoffen exemplaar. Enkele jaren geleden is de echte papegaai weer teruggegeven. De omstandigheden van de diefstal zijn nooit opgehelderd.
Schuilkerk
Gebouw waarin, onder het bewind van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795), verborgen godsdienstoefeningen werden gehouden. Kerkelijke groeperingen buiten de calvinistische kerk, zoals katholieken, lutheranen, doopsgezinden en remonstranten moesten hun godsdiensten in schuilkerken praktiseren.
Neogotiek
De Neogotiek is een architectuurstijl die tussen ca. 1830-1910 de middeleeuwse gotische bouwkunst deed herleven .
Laten we het portaal betreden, dat is versierd met kleurrijke mozaïeken. Het grootste, rechts, laat de boetvaardige Maria Magdalena zien aan de voeten van Christus. In de katholieke traditie staat zij symbool voor de zondige mens die berouw toont, maar de kunstenaar Antoon Molkenboer bedoelt hiermee ook de mondaine vrouw die in de Kalverstraat winkelt.
Met deze boodschap nog in gedachten gaan we de kerk binnen: via een draaideur en een portaal betreden we de kerk. Veel mensen worden verrast door de enorme ruimte. Dat verwacht je niet achter die smalle gevel! Het gebruik van eikenhout voor het meubilair en het dieprood van de stoelbekleding geven de kerk een warme uitstraling. De kerk, die overdag voor iedereen toegankelijk is, roept als het ware op om even los te komen van de hectiek van de drukke winkelstraat.
Liduine Reuser
Laatst bewerkt
30 september 2025
Papegaai, atelier Van den Bossche en Crevels en gieterij fa. H.F. Jansen & zonen, Amsterdam, 1899, brons. Collectie Sint-Nicolaasparochie, Amsterdam.
Interieur en exterieur: fotografie Museum Ons' Lieve Heer op Solder
Gevel van De Papegaai, atelier Van den Bossche en Crevels o.l.v. architect A.C. Boerma, Amsterdam, 1899. Collectie Sint-Nicolaasparochie, Amsterdam.
Maria Magdalena knielt voor de verrezen Christus, Antoon Molkenboer, 1932. Collectie Sint-Nicolaasparochie, Amsterdam.
Dael, Peter van, De Papegaai (Amsterdam 2007).
Dunk, T.H. von der, 'De bouw van de Papegaai: Amsterdams eerste neogotische katholieke kerk', Jaarboek Amstelodamum 97 (2005) 155-183.
Grijpink, P.M., 'De kerk van den H.Josef te Amsterdam', Bijdragen voor de Geschiedenis van het Bisdom van Haarlem 33 (1911) 271-313.
Hout, Guus van den en Robert Schillemans, Putti en cherubijntjes. Het religieuze werk van Jacob de Wit (Haarlem 1995).
Tepe, Wim, XXIV paepsche vergaderplaetsen (Amstelveen 1984).
Online bronnen
Website van De Papegaai
Laatst gecontroleerd 22-09-2025