Ter nagedachtenis aan zijn echtgenote Rebekka laat Chaim een voorhang maken, die tijdens het Loofhuttenfeest wordt gebruikt in de synagoge.
Locatie
Obbene Sjoel
Type
Synagoge
Religieuze gemeenschap
Voorheen Hoogduitse Gemeente, nu Joods Cultureel Kwartier
Object
Zijden voorhang met een fluwelen spiegel (het schildvormige deel in het midden), gedecoreerd met metaaldraad en franjes
Maker en datering
Maker onbekend
ca. 1860
Bezichtigen
Niet te bezichtigen op locatie
Sommige religieuze voorwerpen beginnen hun leven als alledaagse spullen. Ze worden vermaakt of hergebruikt in de synagoge en krijgen zo een religieuze functie. Zo ook deze okergele, zijden parochet van Chaim Hollander (1817-?). Chaim Hollander wordt geboren in 1817 in Den Haag. Er is niet zoveel over zijn leven bekend. Hij is juwelier en woont een tijdlang in Antwerpen voor hij naar Amsterdam komt. Chaim trouwt met Rebekka en het gaat hen financieel voor de wind. In 1857 verruilt het echtpaar namelijk een woning aan de Muidergracht, in de arme Jodenbuurt, voor een huis aan de Keizersgracht. Helaas komt in datzelfde jaar een eind aan hun leven samen, omdat Rebekka overlijdt. Ter nagedachtenis aan haar schenkt Chaim deze voorhang aan de Hoogduitse Gemeente. Zoals aan de kleine naadjes vlak onder het schildvormige middendeel is te zien, is een jurk van mooie stof vermaakt voor de voorhang. Zou het een jurk van Rebekka geweest kunnen zijn? Dat weten we helaas niet.
Parochet
Voorhang of gordijn voor de ark in de synagoge, waarin de Torarollen zich bevinden.
Chaim vertrekt in 1863 naar Parijs, maar de voorhang blijft in de Obbene Sjoel. Deze kleine synagoge is gebouwd in 1685. De Grote Synagoge uit 1671 is al snel te klein geworden, omdat veel Joden uit Duitsland en Oost-Europa naar Nederland komen, veelal op de vlucht voor vervolging. De nieuwe synagoge krijgt zijn naam, omdat hij gevestigd is in de ruimte boven (‘obben') de vleeshal. Voor de bouw van de synagoge in 1685 staat op deze plek achter de Grote Synagoge een houten vleeshal. Deze is gesloopt voor het nieuwe gebouw dat plek biedt aan 390 mensen. De synagoge is bestemd voor mannen met een lagere sociale status. Veel Hoogduitse Joden zijn namelijk arm en leven in slechte omstandigheden in de Jodenbuurt, bij het huidige Waterlooplein. De Obbene Sjoel maakt deel uit van het synagogencomplex dat sinds 1986 het Joods Museum huisvest. Tegenwoordig gebruikt Joods Museum Junior het gebouw.
Synagogencomplex
Wordt gevormd door de Nieuwe Synagoge, Grote Synagoge, Obbene Sjoel en Dritt Sjoel van voorheen de Hoogduitse (Asjkenazische) Gemeente. De gebouwen werden in de Tweede Wereldoorlog gesloten op last van de Duitsers. In 1954 werden ze overgedragen aan de Gemeente Amsterdam en gerestaureerd. In 1974 werden ze aangekocht voor het symbolische bedrag van één gulden door het Joods Historisch Museum en ingericht als museum. Nu zijn ze onderdeel van het Joods Cultureel Kwartier.
Lisa de Goffau
Collectieconservator Joods Cultureel Kwartier
Laatst bewerkt
04 december 2024
Parochet, vervaardiger onbekend, Nederland, 1858, zijde, fluweel (spiegel), metaaldraad (decoratie en franjes) en katoen (voering), 272 x 185 cm. Collectie Joods Museum, bruikleen van de Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge Amsterdam.
Parochet (detail), vervaardiger onbekend, Nederland, 1858, zijde, fluweel (spiegel), metaaldraad (decoratie en franjes) en katoen (voering), 272 x 185 cm. Collectie Joods Museum, bruikleen van de Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge Amsterdam.
Viering van Jom Kipoer (Grote Verzoendag) in de Obbene Sjoel, Bernard Picart, Amsterdam, 1725, gravure, 16 x 21 cm. Collectie Joods Museum.
Cohen, J., J. Kröger en E. Schrijver, eds., Gifts from the Heart: Ceremonial Objects from the Jewish Historical Museum, Amsterdam (Zwolle, Amsterdam 2004).
Swetschinski, D., J. Cohen en S. Hartog (et al.), Orphan Objects. Facets from the Textiles Collection of the Joods Historisch Museum, Amsterdam (Zwolle, Amsterdam 1997).