Tot aan de Alteratie van 1578 is Amsterdam een katholieke stad. Dat is overal zichtbaar in de stad: in de gebouwen, de rituelen, processies, kleding en diverse andere uitingen. Daarna is het katholieken verboden enige publieke uiting te geven aan hun geloof. Pas sinds de Staatsregeling van 1798 mag elk geloof vrij en openbaar worden uitgeoefend. Toch duurt het tot 1853 voordat de katholieken beginnen aan een periode van wederopbouw en er, met steun van de overheid, weer katholieke kerken worden gebouwd, ook in Amsterdam.

Een van die nieuwe kerken is de St.-Nicolaaskerk, sinds 2012 de St.-Nicolaasbasiliek, naar een ontwerp van de katholieke architect A.C. Bleijs. Prominent gelegen direct tegenover het Centraal Station en dichtbij het IJ, is de kerk een duidelijke manifestatie van herwonnen katholiek zelfvertrouwen. De kerk wordt op 7 februari 1887 gewijd aan de heilige Nicolaas, de patroonheilige van de stad. Daarmee verwijst het gebouw naar het katholieke verleden van de stad. Immers, de eerste kerk van de stad - de Oude Kerk - was eveneens aan deze heilige gewijd.

Wie de kerk binnenloopt, wordt overladen door het kleurrijke interieur. De muren zijn rijkelijk versierd met muurschilderingen, gemaakt door de katholieke schilder Jan Dunselman in een periode van ca. dertig jaar. Naast de meer algemene schilderingen met bijbelse thema’s, zien we ook schilderingen die specifiek verwijzen naar Amsterdam en de kerk zelf. Zo is het leven van de heilige Nicolaas verbeeld in een serie schilderingen. Maar ook het verhaal van het Mirakel van Amsterdam wordt in meerdere taferelen verbeeld. Met de keuze voor dit beeldprogramma heeft de St.-Nicolaasbasiliek zichzelf nadrukkelijk geplaatst in de geschiedenis van de stad Amsterdam en haar katholieke wortels.