Voor de katholieke landarbeiders, veelal immigranten, verbetert er veel als ze toestemming krijgen om buiten de stadsmuren een eigen kerkje te bouwen.
Locatie
De Liefde
Type
Schuilkerk
Religieuze gemeenschap
Rooms-Katholieke Kerk
Object
Doopvont van Carrera marmer
Maker en datering
Maker onbekend
Ca. 1786
Bezichtigen
Niet te bezichtigen op locatie
Verbeeld je een ommuurde stad met om de zoveel honderd meter een molen. De velden buiten de muren zijn groen maar kletsnat. Je ziet kanalen, sloten, bootjes en nog meer molens die water wegmalen, maar ook hout zagen. Er zijn paden naar kleine huisjes. Landarbeiders zijn druk bezig om de natte grond in te zaaien. Hier aan de westkant van Amsterdam wonen katholieke landarbeiders. Het zijn veelal immigranten uit naburige landen, die op zoek zijn naar werk en een betere toekomst.
Het is 1784. Zojuist hebben de mensen goed nieuws gekregen: ze mogen buiten de veste een kerkje bouwen. Het schuilkerkje mag echter niet opvallen van het protestantse stadsbestuur. Het dak kan daarom niet te hoog worden en er komt ook geen toren met kerkklokken. Het gebouwtje krijgt wel mooie ramen en een prachtig interieur.
Schuilkerk
Gebouw waarin, onder het bewind van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795), verborgen godsdienstoefeningen werden gehouden. Kerkelijke groeperingen buiten de calvinistische kerk, zoals katholieken, lutheranen, doopsgezinden en remonstranten moesten hun godsdiensten in schuilkerken praktiseren.
Dat er een kerkje gebouwd mag worden, is een grote verbetering van de leefomstandigheden van de landarbeiders. Want, als er nu iemand van hen ’s nachts stervende is, kan geen priester de arme ziel bereiken om de noodzakelijke geestelijke bijstand te verlenen. De Raampoort is immers ‘s nachts op slot. Vanuit de Amsterdamse binnenstad kan niemand naar buiten. Een kerk en een priester buiten de veste kan dit probleem oplossen. Maar dan moet er wel genoeg geld bij elkaar worden gebracht. In de katholieke schuilkerken binnen de stadsmuren wordt in de collecte gelukkig ruimhartig gegeven. Het lukt om fl. 23.000 bijeen te krijgen, zodat de bouw kan beginnen. Op 15 mei 1786 wordt het kerkje De Liefde ingezegend en gewijd aan Sint Nicolaas, de beschermheilige van Amsterdam.
Het prachtige witte doopvont, gemaakt van kostbaar Carrera marmer, wordt vaak gebruikt. De bevolking buiten de Raampoort groeit snel. De katholieken onder hen gaan allemaal naar De Liefde. Het landelijke karakter rond het kerkje – met de vele kleine huisjes, de molens en het water – blijft tot ver in de 19de eeuw intact.
Birgit Büchner
Directeur Museum Ons' Lieve Heer op Solder
Laatst bewerkt
16 december 2024
Doopvont, vervaardiger onbekend, marmer, 140 x 160 cm. Collectie Museum Ons’ Lieve Heer op Solder.
Exterieur: fotografie Robert Westera.
Kerkhof en R.K. kerk "de Liefde", Kerkepad 76 gezien uit noordoostelijke richting, Gerrit Lamberts, tekening, 1816. Collectie Stadsarchief Amsterdam.
De Oude Kapel “De Liefde” aan het lange Bleekerspad, vervaardiger onbekend, foto, ca. 1911. Collectie Stadsarchief Amsterdam.
De Roomsch Catholyke Kerk De Liefde, Buiten de Raampoort te Amsteldam, P. van Buuren, D. Veelwaard, D.A. van de Wart, gravure, 1790. Collectie Atlas Dreesmann, Stadsarchief Amsterdam.
Catalogus van de veiling te houden op donderdag 7 juni 1990 des avonds 7.00 uur. Inventaris van KERK DE LIEFDE Bilderdijkstraat 23 Amsterdam (Veilinghuis De Zwaan 1990).
Drubbel, A., Tweehonderd jaar statie "De Liefde" 1784-1984 (Amsterdam 1984).
Holtkamp, C.P.M., De Statie "De Liefde" buiten de Raampoort (Amsterdam 1934).