Hoe het orgel en de organist bij elkaar komen en (opnieuw) hun plaats vinden tussen de gemeenteleden.
Locatie
Keizersgrachtkerk
Keizersgracht 566
Type
Kerk
Religieuze gemeenschap
Protestantse Kerk Amsterdam, voorheen Gereformeerde Kerken in Nederland
Object
Hoofdorgel
Maker en datering
Daniël Gerard Steenkuyl
1897
Bezichtigen
Op zondag tijdens de kerkdienst
In 2007 solliciteer ik op de functie van organist/pianist in de Keizersgrachtkerk. Het orgel, in 1897 gebouwd door de Amsterdamse orgelbouwer Steenkuyl, is zojuist ingrijpend gerestaureerd en nu wil de kerk het muzikantenbestand uitbreiden met een derde muzikant. Ik word ontvangen door de dirigent, tevens organist/pianist, en de twee daar reeds werkzame organisten. Zij vragen mij een orgelwerk te spelen en een stukje te improviseren op een lied, genaamd ‘Hoog te paard’. Improviseren is niet mijn sterkste punt, maar gelukkig mag ik het voorbereiden en spreekt de titel zeer tot de verbeelding.
Nadat ik mij van deze taak heb gekweten, vragen zij: wat heb je met het geloof? Aj, denk ik, wat ga ik daarop antwoorden? Ik ben ooit afgewezen als pianist bij een kerkkoor, omdat ik vertelde dat ik niet gelovig ben. Sindsdien ontwijk ik die vraag en geef als antwoord: ‘ik heb geen kerkelijke achtergrond’. Maar in dit gezelschap klinkt de vraag zo uitnodigend dat het antwoord er uit schiet voor ik er erg in heb: ‘ik ben zoekende’. Het blijkt een schot in de roos. Sindsdien leer ik de Keizersgrachtkerk kennen als een plek waar iedereen welkom is, ongeacht afkomst, al of niet religieuze gezindte, geaardheid.
De Keizersgrachtkerk is een ruime, lichte, uitnodigende kerk. Bij binnenkomst valt meteen het orgel op, dat tegen de achterwand boven de preekstoel is geplaatst. De invulling van de diensten laat veel ruimte voor de gemeenteleden. Zij bereiden, samen met een van de voorgangers, de diensten voor in voorbereidingsgroepen. Zo’n groep is verantwoordelijk voor een serie diensten met een bepaald thema. Deelnemers kiezen de lezingen, het kinderverhaal en de liederen. Tijdens de dienst vervullen leden van de groep de rol van liturg: zij vertellen waar de dienst over gaat, verzorgen de lezingen en lezen het kinderverhaal voor.
Aja Leemans
Organist en tekstschrijver. Lid van de orgelcommissie van de Protestantse Kerk Amsterdam
Laatst bewerkt
25 oktober 2025
Steenkuylorgel in de Keizersgrachtkerk, foto Robert Westera, 2025
Interieur en exterieur: Robert Westera
Steenkuylorgel, detail, foto Robert Westera, 2025
Steenkuylorgel boven de preekstoel, foto Robert Westera, 2025









