Een hele geschiedenis op je schouders

Veel feestelijker dan dit kazuifel wordt het niet! Tijdens belangrijke christelijke feesten als Pasen en Kerstmis dragen priesters witte gewaden. De witte kleur staat symbool voor vreugde, reinheid en onschuld. Dit kazuifel geldt officieel ook als ‘wit’, maar door het uitbundige borduursel met kleurrijke bloemen, vruchten en insecten zou je dat bijna over het hoofd zien. De achterkant van het kazuifel is het belangrijkst, dat is de kant die de mensen in de kerk het meeste zien wanneer de priester met de rug naar hen toe staat.

De uitbundige versiering vertelt ons iets over de tijd waarin het kazuifel is gemaakt. In de zeventiende eeuw is het protestantisme de leidende godsdienst in Nederland. Katholieken mogen dan niet meer in het openbaar hun geloof uitdragen. In korte tijd moeten ze grote, versierde kerken inruilen voor kleine en onopvallende schuilkerken. Dat verlies compenseren ze door hun gebruiksobjecten nog rijker te versieren dan ooit tevoren. Zo is dit kazuifel ook een symbool van hoe katholieken vasthielden aan hun geloof in tijden van onderdrukking.

Het is geen toeval dat dit eeuwenoude pronkstuk bewaard is gebleven in een oud-katholiek kerkgebouw. De Oud-Katholieke Kerk ontstaat in de achttiende eeuw door een afsplitsing van de Rooms-Katholieke Kerk. De parochianen van de schuilkerk aan de Brouwersgracht, waarvoor dit kazuifel is gemaakt, horen tot de groep Nederlandse katholieken die vindt dat de paus in Rome te veel macht naar zich toe heeft getrokken. De Oud-Katholieken gingen hun eigen weg. Zij trokken zich dan ook minder aan van de vernieuwingsgolf die er in de jaren 1960 voor zorgt dat veel Rooms-Katholieke kerken hun oude gewaden hebben weggedaan om modernere ontwerpen te gaan dragen. Zo is dit kazuifel niet alleen in de zeventiende eeuw, maar ook nog in onze tijd een oud-katholiek symbool van het vasthouden aan eigen tradities.