In 1632 betalen de regenten van het Begijnhof 25 gulden aan de ‘sanghsters tot vereeringhe’. Dat bedrag is waarschijnlijk bedoeld voor de bouw van een instrument om de ‘sanghsters’ te begeleiden. Kennelijk kunnen in die tijd ook vrouwen organist worden, zo blijkt uit de betaling aan ‘Maritye Jans, orggel’. En de balgen, waarmee lucht in het orgel wordt geblazen, worden ‘getrokken’ door Joanna Blosers. In die tijd gebeurt dat nog met de hand of met de voet, door de zogenoemde ‘balgentreder’.

Na het eerste orgel uit 1632 volgen er nog velen. De orgels staan oorspronkelijk op de galerij. Zo hoog in de kerk hebben ze echter veel te lijden van de opstijgende warmte. Het een na laatste orgel raakt daardoor in zo’n slechte staat, dat er in 2010 een nieuw instrument moet komen. Gelukkig wordt net in die tijd bejaardentehuis Sint Bernardus gesloten. Hier staat een orgel van de Franse orgelbouwer Aristide Cavaillé-Coll (1811-1899). Dit instrument is in 1879 gekocht door het ‘Rooms Catholijk gesticht van Liefde Sint Bernardus’, de voorganger van het bejaardentehuis. De Begijnhofkapel kan het orgel voor een relatief zacht prijsje overnemen, mede vanwege de clausule dat het orgel Amsterdam nooit mag verlaten.

Je zou denken dat het kleine orgel van het Bernardus precies goed is voor de Begijnhofkapel, maar de mensen in de kerk vinden het geluid vaak toch nog te sterk. De organist lost dit op door de luiken dicht te doen. De klimaatomstandigheden zijn echter anders met dichte dan met open luiken. Het orgel heeft tijd nodig om ‘in de juiste stemming’ te komen. Daarom krijgt de koster twee uur voor aanvang van de mis het verzoek om de deurtjes van het orgel te sluiten. Zo kan de organist met een gerust hart de gemeente begeleiden, zonder bang te zijn dat het geluid gaat ‘zweven’.

Het had trouwens niet veel gescheeld of het huidige orgel was er ook niet meer geweest. Benieuwd hoe het orgel aan een ramp ontsnapte? Luister naar de podcast waarin ook wat meer over de achtergrond van de Cavallé-Coll orgels wordt verteld.